Πίσω από τις έντονες πινελιές και τις γεμάτες συναίσθημα δημιουργίες της, κρύβεται μια γυναίκα που έμαθε από νωρίς να παλεύει – πρώτα στη ζωή και στα παρκέ και ύστερα στον καμβά. Η Έφη Πολίτη Ψωΐνου, γνωστή σήμερα για το πολυσχιδές εικαστικό της ύφος, υπήρξε αθλήτρια του μπάσκετ σε νεαρή ηλικία, κουβαλώντας μέχρι και τώρα τη δυναμική, την πειθαρχία και την αποφασιστικότητα εκείνων των χρόνων.
Σε αυτή τη συνέντευξη, μιλά για τη μετάβασή της από τον αθλητισμό στην τέχνη, τις δυσκολίες, τις προκλήσεις και το πώς τελικά συνδύασε δύο φαινομενικά αντίθετους κόσμους σε μία μοναδική, προσωπική διαδρομή.
Η τέχνη είναι… γένους θηλυκού. Αυτό σε βοηθάει να την κατανοήσεις καλύτερα ή σε δυσκολεύει;
Η τέχνη είναι γένους θηλυκού προφανώς γιατί ξεκινάει από «η», αλλά έχει πολλούς αρσενικούς καλλιτέχνες! Αυτό την κάνει περίπλοκη, ευχάριστη και ενδιαφέρουσα και φυσικά από τη μια με δυσκολεύει, ενώ από την άλλη με ευχαριστεί.
Τι σε οδήγησε να μπεις στον κόσμο της ζωγραφικής;
Καταρχάς πιστεύω ότι είχα τα κατάλληλα… γονίδια! Από ’κει και πέρα, το ταλέντο εξελίσσεσαι με τα μαθήματα. Η μητέρα μου ζωγράφιζε πολύ συχνά στο σπίτι. Έβλεπα τα έργα της και αυτό ήταν κάτι που μου άρεσε πολύ! Επιπλέον, ο παππούς μου, ο Παύλος στον οποίο είχα μεγάλη αδυναμία, αγόραζε πίνακες. Μεγαλώνοντας σε ένα τέτοιο περιβάλλον, η ζωγραφική υπήρχε πάντα στο υποσυνείδητό μου.
Έπιανα ένα χαρτί κι ένα μολύβι και ζωγράφιζα ό,τι έβλεπα για να ηρεμώ. Με μάγευε ο Μπομπ Ρος (σ.σ. αναφέρεται στον αείμνηστο Αμερικανό ζωγράφο με τα χαρακτηριστικά φουντωτά μαλλιά και τζιν παντελόνια, ο οποίος έγινε ευρέως γνωστός μέσα από την μακροχρόνια τηλεοπτική του εκπομπή «Η χαρά της ζωγραφικής»). Τον έβλεπα με δέος και κατάλαβα ότι είχα κλίση σε αυτό το τομέα. Ότι αυτό είναι η αγάπη μου!
Μεγαλώνοντας, ακολούθησα άλλη επαγγελματική πορεία κι έψαχνα μια διέξοδο σε μια πολύ δύσκολη κομβική στιγμή της ζωής μου. Στάθηκα απέναντι στον εαυτό μου και είπα «τι θα γέμιζε την ψυχή σου»; Και τότε, ως διά μαγείας, ήρθε η ζωγραφική στη ζωή μου! Ξεκίνησα μαθήματα με μια Ρωσίδα δασκάλα της παλιάς καλής ρωσικής σχολής -κλασική τέχνη, ελαιογραφίες. Έμεινα μαζί της για περίπου τέσσερα χρόνια και τα πράγματα πήραν το δρόμο τους.
Καταλαβαίνεις πότε ένα έργο σου θα κάνει επιτυχία; Το διαισθάνεσαι;
Πιστεύω ότι κανένας καλλιτέχνης δεν μπόρει να καταλάβει αν ένα έργο του θα γίνει επιτυχία ή όχι. Εγώ αγαπώ όλα τα έργα μου! Η αλήθεια είναι ότι με εξιτάρει η διαδικασία δημιουργίας και δε με ενδιαφέρει αν ένα έργο μου θα κάνει επιτυχία. Δεν υπάρχει καλλιτέχνης που να έχει στο μυαλό του την επιτυχία όταν ζωγραφίζει.
Από που αντλείς έμπνευση για τα έργα σου;
Πηγή έμπνευσής μου είναι το ταξίδι της ζωής μου! Δηλαδή η καθημερινότητά μου, οι αναμνήσεις μου, η αισιόδοξη ψυχή μου και η φαντασία μου, όπως επίσης η μουσική, η φύση και η καταγωγή μου (Μάνη).
Πιστεύεις ότι η έννοια του καλλιτέχνη έχει φθαρεί στις μέρες μας; Κάποιοι λένε ότι παλαιότερα υπήρχαν περισσότεροι πραγματικοί καλλιτέχνες, ενώ τώρα τους ψάχνουμε με τα… κιάλια. Το πιστεύεις αυτό;
Όχι, δεν το πιστεύω αυτό. Υπάρχουν και σήμερα εξαιρετικοί καλλιτέχνες. Όπως φυσικά και παλαιότερα υπήρχαν καλοί καλλιτέχνες. Αλλά παντού και πάντα και σε όλες τις εποχές και σε όλες τις τέχνες βρίσκουμε άτομα που είχαν καλές δημόσιες σχέσεις. Το σύστημα πάντα προωθεί αυτούς που θέλει…
Τι είναι αυτό που πρέπει να διαθέτει ένας καλλιτέχνης για να έχει διάρκεια και συνέπεια η δουλειά του;
Να μη σταματά να αγαπά τη δουλειά του! Από τη στιγμή που θα βαρεθεί ή θα σταματήσει να αισθάνεται αγάπη γι’ αυτό που κάνει, δεν μπορεί να υπάρχει συνέχεια. Η τέχνη θέλει αγάπη και ομορφιά!
Όταν έπαιζες μπάσκετ, έβλεπες το παρκέ σαν έναν καμβά ζωγραφικής;
Όταν ήμουν έφηβη, επειδή ήμουν ψηλή, σωματικά ευέλικτη και είχα βγει κορυφαία παίκτρια των νοτίων προαστίων στους σχολικούς αγώνες, με είδαν και με… βούτηξαν! Έτσι μπήκα ερασιτεχνικά στο μπάσκετ σε μια ομάδα της Γλυφάδας. Εκεί άρχισα να βλέπω το παρκέ όχι ως καμβά, αλλά ως… αεροδιάδρομο! Έμπαινα μέσα στο γήπεδο και… απογειωνόμουν!
Ήμουν κάτι ανάμεσα σε Μάικλ Τζόρνταν και Τζον Τραβόλτα της εποχής! (σ.σ. γέλια) Διακρινόμουν για την εκρηκτικότητα και την ταχύτητά μου, είχα αέρινες χορευτικές κινήσεις – δε με προλάβαινε το μάτι σου! Ήμουν αγοροκόριτσο και πάντα έβγαινα πρώτη!
Τι είναι πιο εύκολο; Να βάζεις καλάθια ή να κάνεις έναν αδαή να καταλάβει τα μηνύματα που θέλεις να περάσεις μέσα από την τέχνη της ζωγραφικής;
To να βάζω καλάθια είναι πιο εύκολο ανεξάρτητα από τη μηχανική του σουτ! Το να μπεις στο μυαλό ενός απλού θεατή είναι σχεδόν ακατόρθωτο. Γιατί ο καθένας βλέπει με τα δικά του μάτια και αντιλαμβάνεται τη δική του πραγματικότητα.
Το μπάσκετ σε βοήθησε να αναπτύξεις περισσότερο το ταλέντο σου στη ζωγραφική;
Ο αθλητισμός είναι ένα είδος τέχνης. Υπάρχουν σπορ όπως η ενόργανη ή η ρυθμική γυμνανστική και η συγχρονισμένη κολύμβηση, που είναι τέχνη. Το κοινό το οποίο έχει ο αθλητισμός και η ζωγραφική, είναι οι ώρες αφοσίωσης, η αγάπη, το πάθος, το πείσμα, η επιμονή και η μοναχικότητα.
Ποια ομάδα υποστηρίζεις;
Είμαι ΑΕΚ, είναι η ομάδα της καρδιάς μου! Ως ένας άνθρωπος άκρως ευαίσθητος, δε θα μπορούσα να υποστηρίζω άλλη ομάδα από την ΑΕΚ, με τη βαθιά συναισθηματική της ταυτότητα και τον συμβολισμό της προσφυγιάς. Άλλωστε, ως γνωστόν, έχουμε και τα πιο ευρηματικά συνθήματα! Και, φυσικά, επειδή είναι φανατική οπαδός της ΑΕΚ η κόρη μου! Πηγαίνει πολύ συχνά στο γήπεδο με τον πατέρα της!
Πρέπει ο καλλιτέχνης να έχει κάτι καινούριο να «πει»;
Για μένα, ναι, πρέπει! Στο δικό μας κύκλο, τον εικαστικό, από πολλούς ισχύει το ότι ο καλλιτέχνης πρέπει να έχει μια συγκεκριμένη θεματολογία ώστε να είναι ίδιο το στυλ του και να είναι αναγνωρίσιμος.
Εγώ είμαι καλλιτέχνης που βαριέται να κάνει τα ίδια και τα ίδια. Θέλω να εξελίσσω την τέχνη μου και την ίδια την Έφη με καινούρια θέματα με καινούρια στυλ. Δε με ενδιαφέρει η αναγνωρισιμότητα. Αυτά μου δίνουν κίνητρο να εξελιχθώ, οπότε θέλω να έχω πάντα κάτι νέο να «πω» στους φιλότεχνους.
Όλα όσα έχεις καταφέρει στο χώρο της ζωγραφικής είναι αντάξια των προσδοκιών σου;
Ναι, και με το παραπάνω! Είμαι πραγματικά ευγνώμων για όλα όσα μου έχει προσφέρει η τέχνη μου. Εύχομαι τα χέρια μου και η φαντασία μου να λειτουργούν για πολλά χρόνια ακόμα!
Με άριστα το 10, τί βαθμό θα έβαζες στα έργα σου;
Αυτό, ξεκάθαρα, θα το κρίνουν οι άλλοι κι όχι εγώ. Εγώ δε βαθμολογώ τα έργα μου – τα δημιουργώ!
Η τέχνη της ζωγραφικής, την οποία υπηρετείς τόσα χρόνια, σού έχει στερήσει κάποια πράγματα; Από την προσωπική σου ζωή ενδεχομένως;
Η τέχνη μου μού έχει δώσει πάρα πολλά. Δε μου έχει αφαιρέσει τίποτα. Προτεραιότητα στη ζωή μου -συνειδητά- είναι η κόρη μου. Από ’κει και μετά, όσος προσωπικός χρόνος μου μένει προσπαθώ να τον μοιράσω μεταξύ φίλων, ζωγραφικής και προσωπικής ζωής. Άλλωστε, οι άνθρωποι που υπάρχουν στη ζωή μου γνωρίζουν πολύ καλά ότι έχω ανάγκη και στιγμές απομόνωσης για να δημιουργήσω. Όποιος δεν το σέβεται αυτό, δεν μπορεί να υπάρχει στη ζωή μου!
Πόσα έργα έχεις δημιουργήσει; Ξεχωρίζεις κάποιο;
Με αιφνιδιάζεις! Δεν έχω σκεφτεί ποτέ να τα μετρήσω! Πρέπει να είναι γύρω στα 250! Ξεχωρίζω κάποια έργα μου, που τα έχω κρατήσει για μένα στο σπίτι μου, όμως το ωραιότερο δημιούργημά μου είναι η κόρη μου!
Η κρίση έχει επηρεάσει την τέχνη;
Σίγουρα την έχει επηρεάσει και μάλιστα πολύ! Η τέχνη πάντα άνθιζε -όσον αφορά τη δημιουργία- σε δύσκολους καιρούς. Ως προς την εμπορική της διάσταση, όμως, οι σημερινές συνθήκες είναι εξαιρετικά δύσκολες για του γκαλερίστρες και τους εικαστικούς.
Την κριτική πώς τη δέχεσαι;
Την ακούω, την φιλτράρω και ή την κρατάω ή την πετάω! That’s it!
Κλείνεις τα μάτια σου και προσπαθείς να χαλαρώσεις. Πού βρίσκεσαι;
Είμαι ένας άνθρωπος πολύ αγχωτικός με υπεραναλυτικό εγκέφαλο που δύσκολα χαλαρώνει. Για να ηρεμήσω, η πρώτη σκέψη που μου έρχεται είναι το επόμενο θέμα που θα ζωγραφίσω. Εικόνες από έργα άλλων ζωγράφων ή δικές μου από ταξίδια που έχω κάνει. Φαντάζομαι ήρεμα χρώματα και ηρεμώ!
Ποιο μήνυμα θα ήθελες να στείλεις στα νέα παιδιά που επιθυμούν να μυηθούν στα μυστικά της ζωγραφικής;
Η κλίση φαίνεται από τα παιδικά χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι ένα παιδί πρέπει να έχει υπομονή αγάπη και να ακούει τις συμβουλές που του δίνουν, αλλά να μη φοβηθεί να βάζει πάντα δικά του στοιχεία ώστε να αποκτήσει την προσωπική του εικαστική ταυτότητα.
Ποια είναι τα επόμενα καλλιτεχνικά σου πλάνα;
Πολύ σύντομα ετοιμάζω άλλη μια ατομική μου έκθεση στη Γλυφάδα, σε έναν πολύ ωραίο μοντέρνο χώρο με τίτλο «Gold & Silver» όπου όλα τα έργα μου θα περιλαμβάνουν χρυσό και ασήμι.
Ο τελευταίος λόγος σε ’σένα…
Όταν φυτεύεις ένα λουλούδι, για να μεγαλώσει και να ανθίσει, χρειάζεται εκτός από χώμα, λίπασμα και νερό και ελεύθερο χώρο γύρω του. Γιατί αν το στριμώξεις με άλλα λουλούδια δε θα έχει χώρο να αναπνεύσει και θα ξεραθεί. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με εμένα. Η ζωγραφική μού δίνει τον απαραίτητο ελεύθερο χώρο που χρειάζομαι και που δεν μου το δίνουν οι άνθρωποι καταπιέζοντάς με.
Με δυο «πινελιές»
• Η Έφη Πολίτη Ψωΐνου έχει γεννηθεί και έχει μεγαλώσει στην Γλυφάδα. Mένει στην Βάρη με καταγωγή από την Αρεόπολη & Κοίτα Μάνης.
• Έχει εκθέσει 6 συνεχόμενες χρονιές στο Γυάλινο Εκθεσιακό Κέντρο Βάρκιζας. Τον Ιανουάριο του 2016 έλαβε μέρος σε διαδικτυακό διαγωνισμό με ένα έργο της για το εικαστικό ημερολόγιο 2016 του Art Kolonaki με διάκριση και έπαινο.
• Έλαβε μέρος στην έκθεση ζωγραφικής στον πολυχώρο The Cube στην Αθήνα. Παρουσίαζε συχνά έργα της στον πολυχώρο Άλικο στου Ψυρρή, καθώς και στο Παλαιό Δημαρχείο Γλυφάδας.
Τελευταία της συμμετοχή ήταν με το κίνημα Strong me στο Σεράφειο του Δήμου Αθηναίων σ’ ένα διήμερο φεστιβάλ για την πρόληψη και καταπολέμηση της έμφυλης βίας. Έχει στο ενεργητικό της 5 ατομικές εκθέσεις.
• Έχει βαθιά εθελοντική συνείδηση και είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη σε πρωτοβουλίες ιδιωτών – ιδρυμάτων που έχουν στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής ανθρώπων – κοινοτήτων.
Η αγάπη της για την ζωγραφική, έχει περάσει σε παιδιά που έχουν διάθεση να ζωγραφίζουν.
Όπως λέει η ίδια: «Είναι όμορφο να αποτυπώνεις φαντασία, συναισθήματα, να δίνεις ζωή και να γεμίζεις χρώματα έναν λευκό καμβά».
Επισκεφτείτε τη σελίδα της Έφης Πολίτη Ψωΐνου πατώντας στη διεύθυνση: