Αφήνοντας πίσω του μια καριέρα που θα μπορούσε να είναι πολύ μεγαλύτερη (αν δεν υπήρχαν οι τραυματισμοί), ο Γιάο Μινγκ ακολούθησε το παράδειγμα του Σακίλ Ο’Νιλ και κρέμασε κι αυτός τα παπούτσια του το 2011.
Το μεγαλύτερο λάθος που μπορεί να κάνει κάποιος είναι να θεωρήσει πως τα πάντα του ήρθαν εύκολα, με τη δικαιολογία πως είχε το ένα και μοναδικό μπασκετικό προσόν που δε διδάσκεται: το ύψος. Όπως λέει, εξάλλου, και ο παλιός προπονητής των Γκόλντεν Στέιτ Γουόριορς, Ντον Νέλσον «το μπάσκετ μπορώ να το διδάξω στον οποιονδήποτε, όμως το ύψος δε διδάσκεται». Απ’ αυτήν την άποψη, λοιπόν, ο Γιάο Μινγκ υπήρξε ευλογημένος. Το ότι υπήρξε όμως ευλογημένος, δε σημαίνει πως η καριέρα του ήταν στρωμένη με ροδοπέταλα.
Διότι ο Γιάο Μινγκ ευθύς εξαρχής ξεκίνησε το ταξίδι του στον κόσμο της δόξας, δίχως να έχει δικαίωμα στην αποτυχία. Τόσο ξεχωριστός ήταν. Προορισμένος να ενώσει δυο εκ διαμέτρου αντίθετους πολιτικούς κόσμους, αποτελώντας το φάρο και τη γέφυρα της επέκτασης ενός τόσο απαιτητικού προϊόντος όπως το NBA σε μια τόσο απαιτητική κοινωνία όπως η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας.
Ο απόλυτος πρέσβης του NBA
Ξεχάστε για λίγο πως η καριέρα του στο NBA υπήρξε-τηρουμένων των αναλογιών-τόσο βραχύβια. Ξεχάστε τις 8 All Star επιλογές του. Ξεχάστε ακόμα και ότι στο διάστημα 2005-2009 υπήρξε πραγματικά ο κορυφαίος σέντερ στη λίγκα, εκτινάσσοντας μάλιστα το 2007 τα στατιστικά του στα επίπεδα των 25 πόντων, 9.4 ριμπάουντ και 2 μπλοκ ανά παιχνίδι.
Ξεχάστε τα όλα αυτά και αναλογιστείτε απλά το εξής. Κανείς παίκτης δεν υπήρξε τόσο κομβικός όσο ο Γιάο Μινγκ στη διάδοση του NBA σε μια χώρα εκτός ΗΠΑ.
Απλά τα πράγματα εδώ. Η Κίνα αποτελεί για το NBA τη μεγαλύτερη αγορά έξω απ’ την Αμερική, με τους επίσημους αριθμούς να κάνουν λόγο για περίπου 300 εκατομμύρια ανθρώπους που παρακολουθούν ανά εβδομάδα τους αγώνες του κορυφαίου πρωταθλήματος στον κόσμο.
Αντίστοιχος είναι και ο αριθμός των Κινέζων που παίζουν μπάσκετ στη χώρα. Τώρα όμως με την αποχώρηση από την ενεργό δράση του Γιάο Μινγκ;
Μην το πάμε μακριά και ας δούμε απομονωμένα ένα στατιστικό στοιχείο που δημοσίευσε το ESPN, ύστερα από δημοσκόπηση του Sina Weibo (ένα κινέζικο site στα πρότυπα του Twitter που καταπιάνεται με το NBA), σύμφωνα με την οποία το 57 % των συμμετεχόντων απάντησαν πως θα σταματήσουν να παρακολουθούν το NBA, ύστερα από την απόσυρση του Κινέζου γίγαντα.
Ένας μοναδικός δίαυλος επικοινωνίας
Ρίχνοντας κάποιος μια ματιά στις φανέλες των παικτών που είχαν το υψηλότερο ποσοστό πωλήσεων στην Κίνα στις αρχές της περασμένης δεκαετίας, θα αντιληφθεί ότι παραδόξως (;) ο Γιάο δεν ήταν πρώτος. Ή για να ακριβολογούμε δεν βρισκόταν καν ανάμεσα στους πρώτους. Ο Κόμπε, ο Λεμπρόν, ο Γκαρνέτ και ο Ουέιντ τον είχαν ξεπεράσει, πράγμα αυτονόητο με δεδομένο πως ο ίδιος στα τελευταία χρόνια της καριέρας του δεν αγωνίστηκε λόγω τραυματισμών. Όμως ακόμα και σε αυτήν την περίπτωση βλέπουμε τη μια όψη του νομίσματος. Διότι όλοι οι προαναφερθέντες παίκτες έγιναν ευρέως γνωστοί στην Κίνα, επειδή ο Γιάο τους σύστησε σε αυτήν.
Κοινώς, ποτέ η φανέλα του Άλεν Άιβερσον δε θα έβγαινε πρώτη σε πωλήσεις στην Κίνα, ούτε ο Τρέισι Μαγκρέιντι θα έπαιρνε τόσες πολλές ψήφους στα All Star Games, αν δεν υπήρχε ο σέντερ των Ρόκετς. Με απλά λόγια, ο Γιάο Μινγκ γαλούχησε τους Κινέζους στο NBA κι εκείνοι το διδάχτηκαν στην εντέλεια κάνοντας ιδιαίτερα μαθήματα προκειμένου να καλύψουν το χαμένο χρόνο. Γεγονός που οδηγεί σε μια νέα προέκταση: την αναγωγή της Κίνας σε ιδανικό προορισμό για απόμαχους NBAερς.
Αρκεί να ρίξουμε μια ματιά στα ρόστερ των κινέζικων ομάδων των περασμένων ετών για να το καταλάβουμε αυτό. Παίκτες σαν τους Στεφόν Μάρμπερι, Μπόνζι Γουέλς, Ρίκι Ντέιβις, Σμους Πάρκερ, Μορίς Τέιλορ και Στρόμαϊλ Σουίφτ αναζήτησαν και βρήκαν για μια περίοδο στέγη σε ομάδες της Κίνας, σε ένα κύμα μετανάστευσης παικτών από το κορυφαίο πρωτάθλημα του κόσμου που μέχρι πρότινος θα φανταζόμασταν πως μπορεί να συμβεί μόνο στην Ευρώπη. Μόνο που στην προκειμένη περίπτωση έλαβε χώρα στην Ασία. Θα άλλαζε αυτό ύστερα από την αποχώρηση του Γιάο Μινγκ; Όπως υποστήριξε ο δημοσιογράφος, Άλεξ Πενγκ, από την «Chinese American Voice»: «Ο Γιάο Μινγκ δεν είναι απλά ένα πιόνι, αλλά το σημείο αναφοράς στις ζωές πολλών ανθρώπων στην Κίνα που συνδέονται επαγγελματικά με τα σπορ. Οπότε απ’ τη στιγμή που άνοιξε μια τόσο μεγάλη πόρτα, μου φαίνεται δύσκολο να ξανακλείσει».
Ο «άγνωστος Χ»
Η περίφημη πόρτα του Γιάο Μινγκ με το NBA επισήμως άνοιξε το 2002, όταν ο ίδιος επιλέχθηκε στο νούμερο ένα του ντραφτ. Ανεπίσημα, ωστόσο, οι «κατάσκοποι» της κορυφαίας λίγκας στον πλανήτη παρακολουθούσαν τον γιγαντόσωμο (2.27 μέτρα) σέντερ από αρκετό καιρό πριν. Λέγεται μάλιστα ότι ένας από τους πρώτους ανθρώπους που τον πήραν πρέφα ήταν ο Μάικλ Τζόρνταν, όταν σε ένα καμπ που διοργάνωσε το 1999 τον παρακολούθησε να αγωνίζεται κι έσπευσε πρώτος να ρίξει σήμα στο NBA πως «είδα έναν παίκτη που σε λίγα χρόνια θα κάνει τη διαφορά σε παγκόσμιο επίπεδο». Όσο για το ευρύ κοινό, τον αντίκρισε ουσιαστικά για πρώτη φορά στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2000 όταν μαζί με τους Γουάνγκ Ζιζί (2.15) και Μένκε Μπατίρ (2.11) στη βασική πεντάδα της εθνικής ομάδας της Κίνας συνέθεσαν το περίφημο «Κινητό Σινικό Τείχος».
Αλλά είπαμε. Ουσιαστικά στο ντραφτ του 2002 ήταν που μας συστήθηκε με δόξα και τιμές. Και η αλήθεια είναι πως μέχρι κι εκείνες τις ημέρες ο Γιάο Μινγκ αποτελούσε ένα τεράστιο μυστήριο, ακόμα και για εξωαγωνιστικούς λόγους. Οι Κινέζοι αξιωματούχοι, βλέπετε, θέλανε διαβεβαιώσεις κι εγγυήσεις προκειμένου να επιτρέψουν στο νεαρό αθλητή να πραγματοποιήσει το μεγάλο άλμα στην καριέρα του. Κατά συνέπεια, μέχρι να δώσουν το τελικό ok χρειάστηκε να μεσολαβήσει ένας κυκεώνας γραφειοκρατικών διαδικασιών, με τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας να καθιστά σαφές πως ο Γιάο θα λάμβανε μέρος στο ντραφτ του NBA μόνο εφόσον ήταν σίγουρο πως θα επιλεγεί στο νούμερο 1 και μόνο με την προϋπόθεση πως θα προσφέρει τις υπηρεσίες του στην εθνική ομάδα της χώρας του, όποτε αυτό του ζητείται. Φυσικά και τα δυο αιτήματα έγιναν δεκτά.
Τα πρώτα scouting reports
Το πόσο καλός παίκτης θα γινόταν τελικά ο Γιάο Μινγκ, κανείς δεν μπορούσε να το φανταστεί το 2002. Τουναντίον, όλοι είχαν τις αμφιβολίες τους. Με τα παραδείγματα των Σον Μπράντλεϊ και Μανούτε Μπολ (σ.σ. πανύψηλοι παίκτες που από μπάσκετ δε σκαμπάζανε πολλά) να στοιχειώνουν κάθε πρόβλεψη, το πλέον αισιόδοξο σενάριο τότε έλεγε πως ο Κινέζος θα μπορούσε να εξελιχθεί σε ένα νέο Ρικ Σμιτς.
Οι πρώτες ατομικές προπονήσεις που πραγματοποίησε, εξάλλου, μόνο ενθαρρυντικές δεν ήταν. Κουρασμένος από το πολύωρο ταξίδι και αγχωμένος από το γεγονός ότι επρόκειτο να τον παρακολουθήσουν παράγοντες που εκπροσωπούσαν τις 26 από τις 29-τότε-ομάδες του NBA (μεταξύ αυτών οι Πατ Ράιλι, Τζέρι Κράουζε και Μπράιαν Κολάντζελο), ο Κινέζος σέντερ δεν έβγαλε μάτια με την απόδοσή του. Αν και ψηλός ήταν πολύ αδύνατος (μόλις 115 κιλά), δεν είχε καλό timing στις τάπες και το παιχνίδι του μόνο δυναμικό δεν ήταν. Εκτός αυτού, είχε την κακή συνήθεια να μην καρφώνει, επηρεασμένος προφανώς από τον άγραφο κώδικα που ίσχυε μπασκετικά τότε στην Κίνα πως «το κάρφωμα δείχνει έλλειψη σεβασμού προς τον αντίπαλο» (!), ενώ δε μιλούσε γρι αγγλικά. Στην αντίπερα όχθη βέβαια, ήταν… πανύψηλος, ήταν γρήγορος και είχε εκπληκτικό για τον ύψος του σουτ από μέση απόσταση αλλά και από τη γραμμή των βολών.
Όχι βέβαια ότι οι παραπάνω διαπιστώσεις θα έπαιζαν κάποιο ρόλο. Διότι είπαμε, ο Γιάο Μινγκ πάνω από όλα τότε ήταν ένα προϊόν που αν δουλευόταν σωστά θα εξελισσόταν στην απόλυτη γέφυρα επικοινωνίας ανάμεσα στο NBA και την Κίνα. Το ταλέντο, άλλωστε, όπως και οι προδιαγραφές βρίσκονταν εκεί.
Η αρχή είναι το ήμισυ του παντός
Ο μύθος του Γιάο έμοιαζε να φτιάχνεται προτού ακόμα ο ίδιος ξεκινήσει να γράφει ιστορία. Παρακολουθώντας τον κανείς θα πίστευε ότι έχει μπροστά του τον Κινέζο αυτοκράτορα και τη φρουρά του. Ο λόγος προφανώς είχε να κάνει με το γεγονός ότι ο Μινγκ δεν πήγαινε πουθενά μόνος του, καθώς είχε ένα ολόκληρο επιτελείο ανθρώπων να καθορίζουν το κάθε του βήμα. Αυτό το team από συμβουλάτορες, λοιπόν, που στο ευρύ κοινό έγινε γνωστό ως «Team Yao» περιλάμβανε τα πάντα. Διαφημιστές, εμπόρους, μάνατζερ, μεταφραστές και ειδήμονες για οτιδήποτε μπορεί να φανταστεί κανείς που αποφάσιζαν για τα πάντα. Από το δημοσιογράφο που θα έδινε συνέντευξη, μέχρι τα προϊόντα που θα διαφήμιζε. Ο Γιάο Μινγκ, άλλωστε, όπως είπαμε δε γνώριζε αγγλικά όταν πρωτοπάτησε το πόδι του στις ΗΠΑ και μολονότι κατά τη διάρκεια της πρώτης του σεζόν βελτιώθηκε σε αυτόν τον τομέα, ωστόσο σε κάθε επίσημη τοποθέτησή του είχε δίπλα του τον μεταφραστή του, Κόλιν Πάιν. Έναν άνθρωπο που αστειευόμενος ο Γιάο Μινγκ παρουσίαζε ως «ο μεταφραστής μου, ο οδηγός μου και ο μάγειράς μου».
Έτσι, σε μια αγωνιστική σεζόν γεμάτη με απαιτήσεις τόσο εντός γηπέδων όπου έπρεπε να διαψεύσει ανθρώπους όπως ο Τσαρλς Μπάρκλεϊ (είχε δηλώσει πως «αν ο Γιάο Μινγκ σκοράρει 19 πόντους σε ένα παιχνίδι φέτος, θα φιλήσω τον πισινό ενός γαϊδάρου»), όσο και εκτός όπου είχε ν’ ασχοληθεί με ντοκιμαντέρ («The Year Of The Yao») και διάφορα διαφημιστικά (Gatorade, Visa), ο Γιάο ανταποκρίθηκε στο να σηκώσει το σταυρό του μαρτυρίου. «Αισθάνομαι τόσο κουρασμένος από όλα αυτά», δήλωνε τότε, «έχω ανάγκη από ύπνο, καθώς πιστεύω ότι ακόμα και 2-3 μέρες off δε μου αρκούν για να ξεκουραστώ».
Πάνω από όλα, όμως, ήταν η αγωνιστική δράση το στοιχείο εκείνο που όφειλε να ανταποκριθεί ο Κινέζος σέντερ. Κι εκεί παρόλο που οι αριθμοί του (13.5 πόντοι, 8.2 ριμπάουντ) δε δικαιολόγησαν με το καλημέρα την All Star επιλογή του, ωστόσο έδειξαν στους πάντες πως ο νεαρός ήταν το «next big thing». Α, και ανάγκασαν τον «Σερ» να φιλήσει on air τα οπίσθια ενός γαϊδάρου.
Γιάο Μινγκ ο σούπερ-σταρ
Από την πρώτη του κιόλας χρονιά στο NBA, ο Κινέζος γίγαντας είχε κερδίσει αγωνιστικά την εκτίμηση όλων των αντίπαλων ψηλών. Ο Σακίλ Ο’Νιλ υποστήριζε πως: «Μου αρέσει ως παίκτης, επειδή αγωνίζεται σαν άντρας». Ο Τιμ Ντάνκαν απ’ την πλευρά του πρόσθετε ότι: «Η επαφή του με το καλάθι με εντυπωσιάζει. Πρόκειται για μια ισχυρή παρουσία μέσα στη ρακέτα». Αντίστοιχα ο Ζερμέιν Ο’Νιλ τόνιζε πως: «Πρόκειται για ένα εξαιρετικό ταλέντο.. Έχουν υπάρξει κάμποσοι παίκτες με το ύψος του, κανείς όμως με τις προδιαγραφές του».
Προερχόμενος από αμιγώς μπασκετική οικογένεια γαρ, ο Γιάο Μινγκ είχε με το καλημέρα το αβαντάζ των καλών γονιδίων. Ο πατέρας του, Γιάο Ζι Γιουάν ήταν παλιός διεθνής μπασκετμπολίστας όπως και η μητέρα του, Φανγκ Φενγκ Ντι. Και αμφότεροι τον εφοδίασαν με τις σωστές βάσεις. «Με δίδαξαν το μπάσκετ όχι ως επάγγελμα αλλά ως διασκέδαση. Και όταν ήμουν μικρός μου άρεσε να παρακολουθώ διάφορους παίκτες όπως ο Τσαρλς Μπάρκλεϊ, ο Χακίμ Ολάτζουον, ο Άρβιντας Σαμπόνις-αν και δε βρισκόταν τότε στο NBA-και φυσικά ο Μάικλ Τζόρνταν».
Με τον «The Dream» μάλιστα ο Κινέζος άσσος φρόντισε με το πέρασμα των χρόνων να έρθει ακόμα πιο κοντά, προκειμένου να διδαχτεί από αυτόν. «Απ’ την αρχή ο Χακίμ μου είπε το εξής: “Είσαι ο πιο ψηλός παίκτης του γηπέδου, κατ’ επέκταση πρέπει να μάθεις να κυριαρχείς”. Το έπιασα κατευθείαν το νόημα», θυμάται ο Γιάο.
Μ’ αυτά και μ’ αυτά, ο Κινέζος γίγαντας έφτασε για μια περίοδο, από το 2005 μέχρι το 2009, να θεωρείται ο καλύτερος σέντερ στον κόσμο. Αντιπροσωπευτικά, εξάλλου, είναι τα πρόσφατα λόγια του παλιού προπονητή του, Τζεφ Βαν Γκάντι, που τον συγκρίνει με τον Ντουάιτ Χάουαρντ: «Πολύς κόσμος ξεχνάει ότι όταν ο Γιάο Μινγκ και ο Ντουάιτ Χάουαρντ ήταν νέοι, ο Γιάο κυριαρχούσε στις μεταξύ τους μονομαχίες και σκόραρε κατά βούληση εναντίον του. Και παρόλο που σέβομαι τον Χάουαρντ επειδή βελτίωσε το παιχνίδι του, την ίδια ώρα είμαι βέβαιος πως αν ο Γιάο είχε μείνει υγιής, τότε θα ήταν ακόμα ο κορυφαίος σέντερ στον πλανήτη».
Και αυτό φυσικά είναι προς τιμήν του. Διότι ακόμα και αν ο Γιάο δεν ολοκλήρωνε την καριέρα του με μέσους όρους της τάξεως των 19 πόντων, 9.2 ριμπάουντ και 2 μπλοκ και έμενε στα επίπεδα της πρώτης χρονιάς του, πάλι θα ήταν ένας από τους διασημότερους αθλητές στον κόσμο. Όμως ο Κινέζος δεν ήθελε να μείνει στάσιμος. «Αν έχεις ως στόχο να παίξεις στους τελικούς του NBA, πρέπει να είσαι πρόθυμος να δεχτείς όλη αυτήν την πίεση και να έχεις την απαίτηση να γίνεις καλύτερος», λέει ο ίδιος.
Οι σχέσεις του με την εθνική ομάδα
Ο βασικότερος λόγος που η καριέρα του τερματίστηκε τόσο πρόωρα και άδοξα. Μπορεί ν’ ακούγεται ισοπεδωτικό, αλλά είναι η ωμή αλήθεια. Διότι αν δεν είχε συμμετάσχει στο Μουντομπάσκετ του 2006 και στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2008, το σίγουρο είναι πως δε θα είχε επιβαρύνει σε τόσο μεγάλο ποσοστό τα ταλαιπωρημένα του πόδια.
Είχε προηγηθεί νέος τραυματισμός στο αριστερό του πόδι στη διάρκεια της σεζόν και ύστερα από την εγχείρηση που ακολούθησε, υπήρχε έντονος ο φόβος ότι θα έχανε τη μεγάλη διοργάνωση. «Αν έχανα αυτούς τους Ολυμπιακούς Αγώνες θα ήταν η μεγαλύτερη ήττα στην καριέρα μου», δήλωσε ο ίδιος. Και αφού έσφιξε τα δόντια έδωσε το δυναμικό «παρών». Είχε επιστρέψει στα γήπεδα ξανά νωρίτερα απ’ το κανονικό, όμως ο ίδιος αισθανόταν υποχρεωμένος να το κάνει αυτό. Μια ηθική υποχρέωση που θα είχε το μεγαλύτερο δυνατό τίμημα για τον ίδιο: την καριέρα του.
Θα πίστευε κανείς πως οι 77 αγώνες κανονικής περιόδου που συμμετείχε την περίοδο 2008-2009 -οι περισσότεροι σε μια σεζόν ύστερα από το 2005- ήταν η τελευταία μεγάλη υπέρβαση που κατάφερε ο οργανισμός του. Η τελευταία αναλαμπή πριν απ’ τη δύση της καριέρας του. Μια δύση που θα είχε την υπογραφή του κορυφαίου μπασκετμπολίστα που βγήκε ποτέ από την Ανατολή.
INFO
• Θεωρείται δικαίως ένα από τα καλύτερα παιδιά του NBA. Είναι εύθυμος, χαμογελαστός, προσιτός κι έχει απίστευτο χιούμορ. Το χιούμορ του είναι ένας από τους βασικότερους λόγους που τον πάει και ο «Shaq».
• Όταν ήταν μικρός έπαιζε πινγκ-πονγκ.
• Εκπρόσωποι της περίφημης «Team Yao» υποστήριζαν πως μέσα σε διάστημα πέντε χρόνων από την άφιξή του στο NBA, ο Γιάο Μινγκ θα έχει ξεπεράσει διαφημιστικά τον Τάιγκερ Γουντς.
• Το πρώτο πράγμα που αγόρασε όταν πήγε στην Αμερική ήταν ένα σπίτι με τέσσερα υπνοδωμάτια, προκειμένου να στεγάσει και τους γονείς του μέσα σε αυτό. Επίσης η πρώτη ταινία που παρακολούθησε σε σινεμά στις ΗΠΑ ήταν το «Harry Potter and the Chamber of Secrets».
• Από blockbuster ταινίες του άρεσε πολύ το πρώτο «Transformers», για το οποίο είναι και πολύ ενημερωμένος.
• Η σύζυγος του Γιάο, Γι Λι, είναι κι αυτή αθλήτρια του μπάσκετ και πρόκειται για τη μοναδική γυναίκα με την οποία έχει κάνει σχέση στη ζωή του.
• Ένα από τα αγαπημένα του αντικείμενα συζήτησης είναι οι ιστορίες πολέμου και οι πολεμικές τακτικές.
• Μια αγωνιστική στιγμή που ξεχωρίζει στη ζωή του ήταν το τρίποντο που σημείωσε στο εναρκτήριο ματς ανάμεσα στην Κίνα και τις ΗΠΑ στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου το 2008.
• Μια συχνή παρεξήγηση που δημιουργείται αφορά το ονοματεπώνυμό του, καθώς οι Κινέζοι τα γράφουν αντίστροφα. Το Γιάο λοιπόν είναι το επώνυμο και το Μινγκ το μικρό του. Και όπως εξηγεί: «Είμαι περήφανος για το όνομα του πατέρα μου και προτιμώ αυτό να ακούγεται περισσότερο».
Σχετικά άρθρα
